Ντοστογιέφσκι.. και ξερό ψωμί

Τάδε Έφη Φγκλαουσεστερ256:

« Υπάρχουν, λέει 2 ειδών βιβλίων/ 2 ειδών έργα τέχνης/ 2 ειδών/ 2 .. Το ένα είδος είναι αυτό που το διαβάζουμε «για να γουστάρουμε..». Και γουστάρουμε γιατι χρησιμοποιεί τη δική μας εύχρηστη γλώσσα, καταπιάνεται με την καθημερινότητά μας , ψιλοαναλύει τις ανησυχίες μας , αναπαράγει τα αστεία μας , ακολουθεί το ρυθμό μας , κατακρίνει και βρίζει μαζί μας τα καθέκαστα με μαγκιά και ευφυία , παίζει με τα όρια της επαναστατικότητας και της ηθικής μας, ευφυολογεί την καθημερινότητά μας , μας τη «λέει» , πίνει μαζί μας καφέ και παίζει μαζί μας τάβλι.. Και γουστάρουμε.. Και είναι ωραίο που γουστάρουμε γιατί όχι.. Μόνο κερδισμένος βγαίνεις από ένα τέτοιο βιβλίο. Δεν κρίνω την ελαφρότητα ή τη βαρύτητα του προίοντος κρίνω ότι βασικά το διαβάζουμε για να «γουστάρουμε»..

Υπάρχει και η έννοια ότι λογοτεχνία και τέχνη είναι ένα είδος πνευματικού καταφύγιου. (ακούγεται μελό αλλά το πιστεύω απόλυτα..)... Δηλαδή μεσά σε μια σαπίλα επαγγελματικού ρομποτόβιου χρειάζεtαι kaneis την τέχνη/λογοτεχνία προκειμένου να σε επαναφέρει αξιακά και ώς πρόσωπο (έστω για πάρα πάρα πολύ λίγο) σε μια πορεία και αναζήτηση από την οποία η καθημερινή ρομποτοσαπίλα σε απομακρύνει και σε αποπροσανατολίζει εντελώς.

Η ερώτηση φυσικά γιατί αυτό να στο προσφέρει καλύτερα η κλασσική από την μοντέρνα λογοτεχνεία. Προφανώς και δεν είναι απαραίτητο να στο προσφέρει η κλασσική καλύτερα.

Η υψηλότερη προσφορά λογοτεχνίας/τέχνης είναι η αποκάλυψη στον δέκτη μια νέας αξιακής προοπτικής και ακομά περισσότερο η αποτελεσματική προτροπή εσωτερικής αναμόρφωσης αυτού. Να τελείωσει δηλαδή ένα βιβλίο / μια ταινία / ένα τραγούδι / ένα κάτι / .. / και να πείς .. δεν είμαι ο ίδιος.. (έστω για 2-3 δεύτερα.. )

Κάποιοι κλασσικοί λοιπόν, όταν δεν ανάλώνονται σε λαογραφικές περιγραφές, ιστορικές αφηγήσεις εποχής, νοσταλγικές-συναισθηματικές μπούρδες κτλ (που τις βαρίεμαι αφόρητα..) ... καταφέρνουν.. ε πώς να το κάνουμε τώρα αφού το καταφέρνουν.. να αγγίξουν απίστευτα λεπτές χορδές της ανθρώπινης ψυχής (ψυχοσύνθεσης/ ιδεολογίας/ ψυχολογίας/ συναίσθηαματικής νοημοσύνης - αν προτιμάτε), της ανθρώπινης υπαρξιακής ανησυχίας , της αξιακής τοποθέτησης του ανθρώπου στο χώρο και στο χρόνο. Πώς να το κάνουμε τώρα.. η ψυχογραφία του καραμοζοφκικού/καραγατσικού ήρωα, η περιγραφές του παπαδιαμάντη/βιζυνού, η μυθιστοριματική φιλοσοφία του καζαντζάκη , η νοητική αναζήτηση των αρχαίων, η θεολογική ανάπτυξη των πατερικών κειμένων, η φιλοσοφία των γαλλογερμανών του μεσοπολέμου, η λυρική των ποιητών κτλ κτλ είναι ένας πλούτος τον οποία δεν είναι ποτε δυνατόν να τον αναζητήσεις μονο στο, σήμερα.. στο εδώ και τώρα.. Εδώ μιλάμε για την καταγραφή στους αιώνες της ανθρώπινης διανόησης.

Επίσης υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι, οι σημερινοί μας καταλαβαίνουν καλύτερα γιατί και αυτοί κατεβαίνουν την πανεπιστημίου και πίνουν καφέ στον ντα-καπο.. Ε μα δεν είναι έτσι .. όλα είναι ανθρωποκεντρικά .. ο άνθρωπος, η ψυχούλα του , τα πάθη του, ο συνάνθρωπος , η κοινωνία .. τα υπαρξιακα , τα πολιτικά .. κτλ κτλ.. Τώρα έαν ζείς στην κυψέλη του 21ου ή στο Φανάρι του 9ου μικρή διαφορά στην ουσία.

Έχει βέβαια και τρομερές παγίδες η ιστορία.. Πόσος κόσμος μπαίνει στο τρυπάκι να αυταρέσκεται στο ότι διαβάζει «δύσκολα-κλασσικά» βιβλία.. Πόσοι αυτοηδονίζονται στο ναρκισσισμό ότι διαβάζω βιβλία με «δύσκολη γλώσσα , νοηματα..» κτλ.. ΟΚ.. Δεν μιλάμε για αυτούς.. Αυτοί ότι και να διαβάσουν χαμένοι είναι.. Καλύτερα να έβλεπαν μπρους...

Λοιπόν για να τελειώνουμε καλά είναι τα βιβλία «για να γουστάρουμε» αλλά δε φθάνουν. Και ναι , το κλασσικό δεν είναι αυταξία..

Κάποιοι όμως «κλασσικοί» δεν παίζονται..

Και ναι η επιβίωση και καταξίωση στο χρόνο έργων τέχνης είναι ένα κάποιο κριτήριο – αφετηρία αν θες για να το ψάξεις περαιτέρω- και μετά βλέπεις εαν σου κάνει η όχι.. [πσ... δεν έχω χρόνο.. και νιώθω ότι έχω διαβάσει τοοοοσο λίγο.. που δε βγαίνω.. Γι αυτό στον ελαχιστό χρονο μου δε διαβάζω Όμηρο Αβραμίδη κτλ– με το ρισκο βεβαια να τον αδικώ- .. (παρεπιπτόντος αυτό δεν ανήκει στα «τάδε έφη και παρακαλώ να μη το λάβεται υπόψη..)] .»

Και αφού εμίλησε τα λόγια της σοφίας, μπήκε στην πιρόγα του και ποτέ κανείς δεν άκουσε γι αυτόν ξανα..